بازگشت
اختلالات در شخصیت ها
حسینه رووفی حسینه رووفی

اختلال در شخصیت هر فرد به مقیاس و اندازه های مختلف و بنأ به  عوامل گوناگون موجود است، که با تشخیص و مراقبت های مناسب قابل درمان و بهبود میباشد.

 

شخصیت مجموعۀ از صفاتِ مشخص، طرز رفتار و عادات فردی است که بیانگرِ چگونه گی درک جهان، نگرش، افکار و احساسات شخص میباشد. انسان ها با  شخصیت سالم قادر به مبارزه  با سختی های  روزمرۀ زندگی بوده و مشکلی در ایجاد روابط  حسنه با خانواده، دوستان و همکاران ندارند. اما اشخاصِ مبتلا به اختلال شخصیت، با  درکنار آمدن با دیگران مشکل داشته، خواص انعطاف ناپذیر دارند، درک و تفکر جدی آنها باعث آشفتگی و بی نظمی درعمل کرد شان شده و در مقابل تغییرات و مطالبات زندگی عاجز اند. اگر چه آنها احساس میکنند که رفتار و کردارِ شان نورمال و عادی است ولی آنها دنیا را از دریچۀ بسیار کوچک  و باریک خود مشاهده میکنند و به همین دلیل شرکت در فعالیت های اجتماعی برای شان مشکل یا ناممکن میباشد. اختلال در شخصیت را میتوان در نوجوانی یا هم پیش از آن مشاهده کرد که در دوران جوانی ادامه یافته و در بزرگ سالی امکان کاهش در شدت آن است.

 

 دلایل بروز اختلال در شخصیت نظر به گفته های علما و دانشمندان متفاوت بوده چنانچه بعضی به این باوراند که، حوادث ناگوار در آوان کودکی و خشونت در خانواده  تاثیر برازنده بالای  رفتار و کردار انسان در آیندۀ وی دارد. ولی شواهدی دیگر نشان میدهد که عوامل ارثی و ژنیتیکی هم باعث بروز اختلالات در شخصیت افراد میگردد. در برخی موارد دیگر واقعیت های تلخ محیط زیست ممکن باعث اختلال در شخصیت اشخاصِ سالم گردد.

 

اقسامِ اختلالات در شخصیت:

بسیاری از اختلالات شخصیت بطور علمی و طبی شناسایی شده که هر کدام با مجموعۀ از رفتارها و علائم خاص به گروپ های ذیل تقسیم میشوند.

 

گروپ A : رفتار غیر عادی و عجیب:

 

1. شیزوید (Schizoid): این نوع اشخاص دارای خواص چون خویشتن گرائی، عقب مانده گی، گوشه گیری، منفرد بودن، احساسات سرد و غیر صمیمی اند. چنین اشخاص همیشه غرق در افکار خود بوده، از نزدیکی و صمیمیت  با افراد هراس دارند و بیشتر بعوض عمل کردن، مشغول به خیال پروری هستند.

 

2. پرَنوید (Paranoid): اشخاص مبتلا به این نوع اختلال شخصیت همیشه عمال دیگران را عمدی و یا تهدید آمیز میپندارند. این افراد  بی اعتماد، نا بخشاینده، متمایل به خشم و تهاجم بدون توجیه بوده زیرا آنها دیگران را به عنوانِ بی وفا، ناسپاس و فریبکار ملاحظه میکنند. همچنان این نوع اشخاص بسیار حسود، محافظه کار، مرموز و فریبنده بوده و دارای عاطفه سرد و یا هم بیش از حد جدی میباشند.

 

3. شیزوتیپال (Schizotypal): این افراد رفتار، کردار، صحبت و لباس پوشیدن عجیب و غریب داشته و در تشکیل روابط با دیگران مشکل عمده دارند. در مواقع تجارب اجتماعی بی نهایت احساس اضطراب و تشویش برای ایشان دست میدهد به همین دلیل شاید عمل کرد نامناسب دارند  و یا عکس العمل از خود نشان نمیدهند و یا هم تنها با خود حرف میزنند. آنها همچنان سعی میکنند که از خود تفکرات جادوی نشان دهند مانند دانستن واقعات در آینده و یا خواندن ذهن دیگران.

 

گروپ B: رفتارِ نمایشی، هیجانی یا متغیر:

 

1. مخالف اصول اجتماعی (Antisocial) : افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی، نظر به تضاد و مناقشه شخصی خود عمل میکنند و از قوانین طبیعی رفتار اجتماعی چشم پوشی مینمایند.  این افراد متغیر، بی مسئولیت و بی عاطفه میباشند. به طور معمول، این نوع افراد سابقۀ از مشکلات قانونی، رفتارِ خشن و غیر مسئولانه، پرخاشگری و یا حتی روابط خشونت آمیز دارند که روی این دلایل به دیگران احترام قایل نیستند و از اثرات رفتار منفی و بی احترامانۀ شان بالای دیگران هم احساس ندامت نمیکنند. ناگفته نباید گذاشت که بیشتری از این اشخاص در معرض خطر محتاد شدن به مواد مخدر به ویژه الکول قرار میگیرند، زیرا با استفاده از مواد نشه آور و مخدر، فشار روحی، بد خلقی، خستگی و دِقیت شان کاهش یا رفع میگردد.

 

2. مرزی (Borderline): افرادی که این اختلال شخصیت را دارند در بسیاری از موارد مانندِ روابط میان افراد، رفتار، خلق و تصور، ناپایدار میباشند.  همچنان تغییرات خلقی شدید و ناگهانی، ارتباطات پر اشوب با دیگران، تصورات نوسانی و بی ثبات، کرکتر غیر قابل پیشبینی و خود مخرب هم از جمله خواص این نوع اشخاص به شمار میرود. این افراد به طور کلی برای دریافت هویت شخصی خود دچار یک مشکل بزرگ اند. آنها دنیا را به شکل منتهی و افراطی که یا همه چیز عالی است یا همه چیز بد است، محسوس و مشاهده میکنند. فردِ با چنین مشکل وابستگی شدید شخصی با کسی که فقط بسیار کم با او آشنای دارد تشکیل میدهد و ترس از اینکه مبادا کسی ترکش کند ممکن است منجر به بستگی بیش از حد وی با آن شخص  گردد. همچنان آسیب رساندن به خود شان و قصد مکرر خودکشی برای جلب توجه دیگران هم از خواص این افراد به شمار میرود. حرکات بی اختیار، احساس مزمن خستگی و تنهای، حملات شدید و نامناسب عصبانیت نیز از دیگر خاصیت های این نوع اختلال به شمار میرود و بیشتر در زنان رایج است.

 

3. خود شیفتگی (Narcissistic): افراد مبتلا به این نوع اختلال در شخصیت، حس مبالغه آمیز خود ستایی داشته و در خیالات نامحدودِ مؤفقیت غرق میباشند تا همیشه مورد جلب توجه دیگران قرار گیرند. آنها حساسیت شدید مقابلِ شکست خوردن داشته و شکایت از علایم متعدد طبیعی دارند. این اشخاص متمایل به نوسانات شدید خلقی بوده که سبب ان بیشتر احساس ناامنی در حس خود پسندی شان میباشد.  

 

گروپ C: رفتار مضطرب

 

1. گوشه گیری (Avoidant): این اشخاص غالباٌ حساسیت فوق العاده مقابلِ عدم پذیریش داشته، و از کنار آمدن با دیگران هراس دارند مگر اینکه مطمـئن باشند که طرف مقابل آنها را دوست میداشته باشد. همچنان ناراحتی بیش ازحد در اجتماع، بزدلی، ترس از انتقاد و اجتناب از شرکت در فعالیت ها یا کار های اجتماعی به خصوص که شامل تماس با افراد باشد، از مشخصات این اشخاص بشمار میرود. افرادِ مبتلا به شخصیت گوشه گیر،  هراس از ابراز نظر شان دارند و فکر میکنند که با این عمل دیگران آنها را ابله خواهند پنداشت. این همه باعث حالت خجالت زده گی و حتاء گریۀ شان در مقابل دیگران میشود. همچنان آنها هیچ ارتباط نزدیک و دوستانه خارج از دایرۀ خانواده خود شان نداشته، اگر چه خواست خود شان برعکس است و ناتوانی آنها در قایم کردن ارتباطات خوب و دوستانه سبب رنج شان میگردد.

 

2. وابسته ( Dependent): اشخاصِ مبتلا به اختلال شخصیت وابسته، یک سلسله خواص مانندِ نامستقل بودن، رفتار خیلی شکسته و در تصمیم گیری متکی به دیگران اند. آنها نیازِ بیش از حد به مشوره و اطمینان داشته و به بسیار آسانی در مقابلِ انتقاد یا مخالفت توسط دیگران آزرده میشوند. این اشخاص در تنهای احساسِ ناراحتی و ناچاری داشته و هنگامی از بین رفتن یک ارتباط با کسی، خود را ویران محسوس میکنند. همچنان از رد شدن یک هراس عجیبی دارند. چون بطور معمول همچون افراد فاقد اعتماد به نفس اند، هرگز به تنهای قادر به آغاز نمودن یک پروژه نبوده و هیچ کار را مستقلانه انجام داده نمیتوانند. این مشکل معمولاٌ در اوایل دوران بلوغ شروع میشود و اغلب در زنان بیشتر از مردان مشاهده میگردد.

 

3. وسواسی و اضطراری (Obsessive-Compulsive): این اشخاص خیلی وظیفه شناس و باوجدان بوده ولی همیشه در تلاش رسیدن به آرمان های والا اند. افراد مبتلا به اختلال وسواسی و اضطراری هرگز از دست آوردهای خود خوش و راضی نبوده همیشه میکوشند تا مسئولیت های بیشتری را به عهده گیرند. آنها قابلِ اعتماد، با اطمینان، منظم و روشمند اند اما عادتِ غیر قابل انعطاف شان باعث میگردد تا آنها با شرایط متغیر ناسازگار باشند. همچنان این اشخاص بسیار محتاط بوده و همه جنبه های یک مشکل را میسنجند و به همه جزئیات یک موضوع میپیچند به همین لحاظ تصمیم گیری و انجام دادن یک وظیفه برای شان خیلی دشوار است. به همین صورت هنگامی که احساسات شان بطور کلی تحت کنترول شان نیست، اتفاقات غیر متقربه از ایشان سر میزند. این اشخاص دایماً احساس انزوا و ناتوانی میکنند.

 

معالجۀ اختلالات در شخصیت امکان پذیر، ضروری و متفاوت  بوده که یا به شکل فردی و یا گروهی و یا خانواده گی قابل اجراء میباشد. برای درمان روانی این بیماران، روانشناسان کوشش میکنند تا این افراد از تعارضات ناخودآگاه بالای روح و روان شان آگاه شده و اختلالات شان را کاهش دهند، و اثرات رفتار خود را بالای دیگران بهتر تشخیص و درک کنند تا بتوانند یک زندگی سالم و خوش را سپری نمایند.

 

 

پایان


July 7th, 2011


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
علمي و معلوماتي